Osmanlı dağıtılınca, Kafkaslıların bir bölümü liderleri Anzavur öncülüğünde padişah yanlısı olarak örgütlenmişlerdi. Karşı tarafta da Çerkes Ethem Milli Kuvvetlerin başını çekmişti. Ethem bey, Anzavur kuvvetlerini iki muharebede tepeledi ve dağıttı. Bu olay Kafkaslılar arasında ciddi bir bölünmeye sebep oldu.

Milli Mücadele’de, İngiliz taraftarı Balkan gurubu ile Sovyet taraftarı Kafkaslılar arasındaki liderlik mücadelesini Balkanlılar kazandı.

M. Kemal’in öncülünde kurulan 100 bin kişilik ordunun % 40’ı Kafkasyalılardı. Yani Kafkasyalılar T.C’nin en önemli kurucu bileşenlerindendi. Ancak iktidar mücadelesinde riskli görülen Çerkes Ethem sürgün ve tasfiye edildi.

 Yine bir diğer cephede Mustafa Suphi ve 14 yoldaşı Trabzon’da katledildi.

Takriri Sükûnla 14 Çerkes köyü doğuya sürüldü.

Kemalist rejim okul kitaplarına Çerkes Ethem’in şahsında tüm Kafkasyalıları vatan haini olarak yazdırdı. Okula giden Çerkes çocukları 5. sınıfa geldiklerinde vatan haini(!) olduklarını öğrendiler. CHP ceberrut rejimi Kafkaslıları tecrit etti ve köylerinde içe kapanık kaldılar.

Ezen ulus Türkler de aidiyet kazanabilmek için koyu Müslüman gözüktü.

Demokrat Parti iktidarı ile Türkiye kısmen liberalleşti. Çarpık kapitalizmim montaj sanayii İstanbul’da kurulunca köylerden başlayan göç dalgası ile Kafkaslılar da şehirlere akın etti.

Yüksek öğrenime başlayan gençler sorgulamaya başladı. 1960 da ABD-SSCB mücadelesi Türkiye’ye de yansıdı. Komünizmle Mücadele Dernekleri kuruldu. “SSCB’de esir milletler” argümanı geliştirildi ve anavatan aşkı harlı yanan Kafkaslıları etkilediler.

Sosyalist T.İ.P kurulunca ona bariyer olmak için CKMP, MHP’ye çevrildi. Esir milletler argümanı ile Kafkaslıların öncüleri MHP’de yer aldı, tetikçilik yaptı. En önde yer alarak Kafkasya’nın sözde kurtuluşu adına Komünistlere karşı savaştılar.

1989 da SSCB kapıları açılınca Kafkasya’ya giden Kafkaslıları oradaki gerçekler şok etti. Zamanla Türkiye, kendisinin Sovyetlere göre daha esir olduğunu fark etti.

Kısaca Rus Çarı tarafından Osmanlı ile anlaşarak sürgün edilen Kafkaslılar’ın Türkiye’deki yaşamları da çok hareketli ve kanlı oldu. İktidarlar tarafından kullanıldılar.

Kafkaslılar’da karakterleri gereği işçi çok azdır. Çoğunluğu devlet memuru, ordu ve emniyet mensubudur. Kafkasya ile yüz elli yıldan beri yoğun ilişkileri olduğundan, Sovyet sistemini de, bugünkü yeni çarlık sistemini de iyi bilirler. Öç almak gibi bir görüş hakim değildir. Ancak Kremlin’le görülmesi gereken hukuki bir hesap giderek kabarmaktadır.

Türkiye’de yeni kurdukları Çoğulcu Demokrasi Partisi ile demokratik hakların tanınması, ülkenin sosyo ekonomik, politik, insani sorunlarının çözümü için katkı sunmak istiyorlar.

ÇDP, başta Kafkaslılar olmak üzere tüm halkların, eşit, kardeşçe, barış içinde yaşamasını, demokratik birlik ve beraberlik içinde olmasını savunmaktadır.

Çok marifet var insanda; vesselam.