Konya, Ilgın İhsaniye Mahallesi’nde Samsun  ve Konya Büyük Şehir Belediyeleri ile Ilgın Belediyesinin katkıları ve bir tahmadımızın önderliğinde mükemmel bir kültür merkezi açıldı.

Emeği geçenleri kutluyoruz. Ancak bu arada bazı endişelerimizin var olduğunu özellikle vurgulamak istiyoruz.

Alfabe bir halkı birbirine bağlayan çok kuvvetli bir çimentodur. Alfabe çok önemli bir tercihtir artı ve eksileriyle düşünmek gerekir. Bu konuda bir veya birkaç kişinin değil, çoğunluğun fikrini almak, etimolog, filolog, sosyolog, demografların düşüncelerini alıp, bunların analiz ve sentezini yapmak gerekir.

Konya Ilgın’da açılan Adige Kültür Merkezi’nde, Adige Dil Derneği, Adige gençlerine ve çocuklarına Adigeceyi latin grafikası ile düzenlenmiş bir yeni alfabe ile öğretmek için yola çıkıyor.

İşte bizim tam burada endişelerimiz var. Anavatan Kafkasya’da halkımız kril grafikası esaslı alfabe kullanmakta ve bütün dünya klasikleri Adigeceye çevrilmiş  bulunmaktadır.

Bizce Adige kardeşlerimizin ilk problemi alfabenin grafikası değil, mevcut olan iki alfabenin (Adige  Kabartay) birleştirilerek tek alfabeye dönüştürülmesidir. Aynı durum Abhaz ve Abaza (Abazin) halkında da mevcut. Aynı dili konuşanların alfabeleri birleştirilip tek alfabeye dönüştürülmeli, kardeşler arasında entegrasyon sağlanmalıdır.

Arnavut halkı var olan sekiz ayrı alfabelerini süreç içinde birleştirip tek alfabeye geçmişlerdir. Biz iki olan alfabelerimizi henüz birleştirip tek alfabeye geçemedik.

Şimdi ise Türkiye diasporasında latin alfabesi ile yeni bir Adige alfabesi peşindeyiz. Latin grafikası  esaslı bu yeni Adige alfabesi Türkiye diasporasında yaşayan bazı Çerkeslerin kısmen kullandığı konservatif bir alfabe özelliğini taşımaktan öteye gidemiyecektir.

İsrail diasporasında yaşıyan Çerkes kardeşlerimizin Çerkes okulları var. Bu okularda Çerkesçe öğretimi İbrani grafikası ile değil, kril grafikası ile yapılmakta olduğunu iyi görmek gerek.

Dünyanın büyük diasporalarına bakacak olursak şunu görmekteyiz. Yahudiler İbrani alfabesi, Ermeniler kendi özel alfabelerini, Grekler kendi alfabelerini, Çinler kendi alfabelerini kullanmakta. Hemen hepsi anavatanlarında kullanılmakta olan alfabelerini ısrarla kullanmakta.

Bizim Suriye, Ürdün, Mısır ve Libya gibi Arap coğrafyasında yaşayan insanlarımız var, onlar da biz Çerkesçeyi Arap alfabesi ile okuyup yazacağız derse nasıl dilde, kültürde , sanatta birlik beraberlik sağlayıp anavatan ile entegrasyon sağlıyacağız?

Latin grafika esaslı alfabe ile yola çıkarsak anavatan Kafkasya ile kültür ve iletişim bağlarımız zayıflayacak, birbirimizin yazdıklarını okuyamayan cahiller haline dönüşeceğiz.

Aynı dili konuşan kardeşler, anavatan Kafkasya'da da  diasporada da tek alfabe kullanmalıdır.

Bu bize su ve hava gibi şart.

Bu bize biz olmamız için şart.