AP Raporu'nda etnik kimlikler tek tek sayılarak (Kürt, Laz, Çerkez, Roman, Alevi, Süryani, Arap, Yunan, Ermeni, Yahudi) anayasal teminat altına alınması talep edilirken, yeni anayasada anadil haklarının korunması talep edildi.  Avrupa Parlamentosu, Türkiye Raportörü Ria Oomen-Ruijten'in kaleme
aldığı raporu onayladı. Hollandalı Hıristiyan Demokrat Ria Oomen-Ruijten
tarafından kaleme alınan Avrupa Parlamentosu (AP) Türkiye Raporu'ndan
'ordunun laik bütünlüğü' ifadesi çıkarıldı. Dün Genel Kurul'da oylanarak
kabul edilen raporun en tartışmalı cümlelerinden olan "ordunun laik
bütünlüğüne" atıf yapan cümle hem Türkiye'nin hem de AB Komisyonu'nun
tepkisini çekmişti. Oomen-Ruijten dün yaptığı açıklamada cümlenin yanlış
anlamlara çok açık olduğunu, dindarların orduya giremeyeceği gibi
algılamalara yol açabileceği için atfı kaldırdıklarını vurguladı.
Oomen-Ruijten laik bir kurum olan AP'de milletvekili olduğunu ama
kendisinin Katolik olduğuna dikkat çekti. AB Genişleme Komiseri Füle,
dün AP genel kurulunda yaptığı konuşmada, rapor taslağında Türk Silahlı
Kuvvetleri'nin "laik bütünlüğüne" vurgu yapan paragrafın yanlış
anlamalara izin vermemek için değiştirilmesini istemişti. AP
raporu yeni anayasa çağrısı yaparken, özelde basın ve ifade hürriyeti
genelde temel hak ve hürriyetler konusunda Türkiye'ye sert eleştiriler
yöneltti. Anayasa paragrafına yapılan atıfla etnik kimlikler tek tek
sayılarak (Kürt, Laz, Çerkez, Roman, Alevi, Süryani, Arap, Yunan,
Ermeni, Yahudi) anayasal teminat altına alınması talep edilirken, yeni
anayasada anadil haklarının korunması talep edildi. Asker-sivil
ilişkilerindeki ilkeli duruşunu sürdüren AP ordunun sivil idare
tarafından denetlenmesine yönelik atılan adımlardan duyulan memnuniyeti
dile getirirken 3 somut talep gündeme getirdi. Bunlar "askeri
harcamaların Sayıştay'ın tam denetimine açılması, jandarma ve askeri
kuvvetlerin sivil yargı denetimine tabi tutulması ve jandarmanın
ombudsman'ın denetimi altına sokulması" olarak sıralandı.
Raporun en fazla tenkit ettiği alan ise basın hürriyeti. Ahmet Şık,
Nedim Şener, Muhammet Sait Çakır ve Coşkun Musluk'un serbest
bırakılmasını memnuniyetle karşılayan AP, basın ve ifade hürriyetinin
Avrupalı değerlerin merkezinde yer aldığını ve gerçek demokratik, hür ve
çoğulcu bir toplumun ancak bu değerler üzerine inşa edilebileceğine
işaret ediyor. İnternet kısıtlamalarını da gündeme getiren rapor
özellikle Terörle Mücadele (TMK) ve Türk Ceza kanunlarını eleştiriyor.
TMK'da terör tanımının çok geniş tutulduğuna işaret eden rapor mezkur
kanunun bir an evvel tadil edilmesi çağrısı yapıyor. Raporun bir
diğer tartışmalı bölümü olan darbe davalarında "delillerin tutarsız
olduğu iddiaları" gündeme getiriliyor ve AB Komisyonu'na davaları daha
yakından takip etmesi için çağrı yapılıyor. Avrupa İnsan Hakları
Mahkemesi'nin Türk üyesi Işıl Karakaş, AP'nin "delil" atfının siyasi
olduğunu ve AİHM'nin Özkan ve Bektaş ara kararlarında yeteri kadar delil
bulunduğuna hükmettiğini kaydetmişti. AP-Türkiye KPK Eşbaşkanı Helene
Flautre de önceki günkü açıklamasında AP'nin kendisini mahkeme yerine
koymaması gerektiği uyarısı yapmıştı. CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'yla
ilgili hazırlanan fezlekeyi tenkit eden rapor, öğrenci gösterilerinde
tutuklanan talebelerin serbest bırakılmasını memnuniyetle karşılıyor. 'Yeni anayasa elzem' Bağlayıcı
niteliği olmayan AP raporunda, yeni anayasa çağrısı güçlendirilirken
Türkiye'den bu süreçte tüm etnik grupların tanıması ve anadil haklarını
güvence altına alması talep edildi. Raporda Türkiye'ye "gerçek anayasal
reform için yakalanan bu emsalsiz fırsatı kaçırmaması'' çağrısı
yapılarak yeni anayasanın demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü, temel hak ve
özgürlükleri, çoğulculuğu, kapsayıcılığı, iyi yönetimi, şeffaflığı ve
Türk toplumunun birliğini güçlendirecek şekilde kaleme alınması ve
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'yle tam uyumlu olması istendi. Raporda,
bütün siyasi partiler ve ilgili aktörlere yeni anayasa müzakerelerinde
müspet ve yapıcı tutum takınmaları çağrısı yapıldı. AP raporunda yeni
anayasanın Türkiye'deki tüm fert ve grupların haklarını teminat altına
alması, güçler ayrılığına ve yargının bağımsızlık ve tarafsızlığına
güvence getirmesi, ordu üzerinde tam sivil kontrolü garanti altına
alması ve kapsayıcı Türk vatandaşlığını teşvik etmesi gereği vurgulandı.
__________________________ ZAMAN,30 Mart 2012
|
