Türkiye’de 21 Mayıs 1864 tarihi Çerkes soykırım ve sürgünü tarihi olarak bilinmekte ve her yıl Çerkes sivil toplum kuruluşları tarafından ayrı ayrı yerlerde, farklı tarihlerde anma toplantıları düzenlenmektedir.

Çerkes tarihinde yaslı günlere “Şığo Mafe” denmekte fakat her nedense mutlu ve sevinçli günlere bir isim bulunmadığı gibi kutlamalar da çok az yapılmaktadır.

11 Mayıs 1918, Kuzey Kafkasya’da yaşayan halkların kurdukları “Birleşik Kafkasya ve Dağlılar Cumhuriyeti’nin” kuruluş tarihidir. Bu cumhuriyetteki Çerkes halklarının oranı % 76 civarında idi.

Rusya’nın 1904 Japonya hezimeti ve 1. Cihan harbindeki kayıplar ve Ekim 1917 Bolşevik ihtilalini müteakip yayınlanan “ Rusya Halklarının Hakları Beyannamesi “ ile  tanınan serbestlik üzerine  kurulan bağımsız devletin başkanlığına Pşimaho Kosok getirilmiş, 2. Kosok kabinesinin istifa etmesi üzerine, 1919 da hükümet başkanlığı, harbiye ve dahiliye nazırlığı görevlerini üstlenen Mikail Halil Paşa, kabineyi kuramadığından görevlerinden istifa etmiştir.

1921 tarihinde Kafkasya’nın tekrar işgal edilmesi ve Ankara Antlaşması gereği Türkiye ile Sovyetler Birliği arasındaki iyi komşuluk ilişkileri üzerine Türkiye’ye muhacir olarak gelen Mikail Halil Paşa, Ankara İstiklal  Mahkemesi’nde yargılanmış ve neticede beraat etmiştir. T.C. kendisine emekli maaşı bağlayarak konut tahsis etmiştir. 26 Temmuz 1936 da vefat etmiş ve Feriköy mezarlığına gömülmüştür. Aynı mezarlıkta defnedilmiş olan Pşımaho Kosok’un mezarı bilinmekte ve ziyaret edilmekte ise de (Kabartay Balkar’dan gelen ziyaretçilerinde ziyaret ettikleri malumdur.) Mikalin Halil Paşanın Mezarının Feriköy mezarlığında olduğu ve manevi misafirimiz olduğu çok az kişi tarafından bilinmektedir.

Çerkes Fed'ce  bu yıl 11 Mayıs’ta bir anma programı düzenlenmiş olup, bu değerli hemşerimiz hakkında bilgi sahibi olanların , varsa akrabalarının katılımlarının  önemli olduğu açıktır. Ayrıca kabri ziyaret edilecektir.

Anma programı hakkında daha fazla bilgi Çerkes Fed web sitesinden edinilebilir.