İzmir’in üç Çerkes köyü var: Arıkbaşı, Ertuğrul ve İlkkurşun (Hacı İlyas).

Yok olmaya karşı direnen, Çerkes kalma mücadelesinin simgesi olmuş köyler bunlar.

Biliyorsunuz, Berlin Antlaşması ile ikinci sürgünü yaşayan Çerkesler yeniden iskan edilirlerken bir araya getirilmemeye özen gösterilmişti.

Yunan işgaline karşı ilk silahlı direnişe geçen Hacı İlyas köyü Çerkesleri onlarca şehit vererek işgale karşı konulması gereken tavrı herkese göstermişlerdi.

Cumhuriyetle birlikte Hacı İlyas olan köyün ismi bunun için İlkkurşun olarak değiştirilmişti.

Ege’nin Çerkes köyleri bizim Uzunyayla köyleri gibi boşalmış değil. İklimin uygunluğu ve toprağın verimliliği köyleri boşalmaktan korumuş. Köyden gidenler de sonunda dönüp emekliliğini köyde sürdürüyor. İnsanların bu yönde bir çabası olsa gerek ki, Ertuğrul ve İlkkurşun’da çocuklar da Çerkesçe konuşabiliyor.

***

Ancak İlkkurşunun bugünlerde sıkıntısı var.

Gel zaman git zaman idarece Ödemiş-İzmir duble yol yapımı için karar alınmış. Rivayet odur ki, ilk etapta mevcut yol genişletilerek duble yapılacaktır. Yola serilecek malzeme de İlkkurşun tepelerinden temin edilecektir. İlkkurşun köylüleri malzeme için tepelerin tahrip edilmesine tavır alır. Bunun üzerine proje bir müddet ertelenir.

Sonrasında proje değiştirilerek mevcut yolun genişletilmesi yerine daha kısa olduğu ve doğayı daha az tahrip edeceği iddia edilen ancak köy kenarındaki bir kısım evlerin yıkılması sonucunu getirecek daha maliyetli bir proje uygulamaya konur. Yeni projenin gerekçesi yolun daha kısa olacağıdır… Gel gör ki kısalacak yol sadece 100 m’dir. Yani yapılacak işin extra kazancı budur.

Ya ürkütülen kurbağa nedir?

Dönümlerce zeytinlik, tarıma elverişli, bereketli topraklar heba olup gidecek.

Bu yapılanın adı nedir şimdi?

Amaç hizmet mi, yoksa intikam mı?

Bir tarafta İlkkurşun adı, ulusalcıların yapıştığı ve ulus-devlet inşa hareketinin köşe taşlarından olmuş sembol bir köy; yine aynı tarafta Cumhuriyetin ilk yıllarında Serbest Fırka hareketine önemli destek vermiş, bölgeyi daha sonra da Demokrat Parti’nin de kalesi yapmış, bugünkü siyasi tercihi ortada Ege insanı...

Haliyle insan düşünmeden edemiyor: Mevcut AKP hükümeti Ödemiş’in Çerkes köylerinin yol programını değiştirerek, hem İlkkurşun ismine olan antipatisini ortaya koyup, hem de kendisine pek oy vermeyen Ege’nin Çerkes köylülerinden kendince intikam mı alıyor?

***

11 Temmuz’da Kaffed Genel Başkanı Hağundokue Yaşar Aslankaya’nın da katılımı ile Ödemiş Barosu temsilcileri ve İzmir Çerkes Derneği temsilcileri ile birlikte 40’a yakın araçla konvoy halinde İlkkurşun köyüne gidildi, köylülerle birlikte sembolik olarak Ödemiş yolu birkaç dakika trafiğe kapatıldı. Basın bildirisinin okunmasından sonra basına yansıdığı haliyle “Kafkas Dansları ile yol eylemi” gerçekleştirildi.

Romanların kapı gıcırtısına dahi oynadığı tevatürü Çerkesler’de iyice ete kemiğe bürünmüş durumda. Çerkesler her olayı “ceg’u” ile bitirir hale geldi. Protesto eylemi de olsa finalinde dans ediyoruz. Nitekim yakın zamana kadar 21 Mayıs anma toplantılarını da hareketli olmayan kafe ile noktalardık.

Pagan dönemde ulu meşenin etrafında “Thaşxue vugi” ile Tha’ya saygılarını sunan ataların torunları olarak artık her türlü eylemi “cegu” ile sonlandırmaya başladık.

Ne kadar doğru ve Çerkesleri yansıtan bir davranış olup olmadığını sorgulamaktan öte şiddetle karşı çıkılması gerektiği inancındayım.

Artık konuların ağırlığına uygun davranmalı, ciddi işleri ciddiyetine uygun yapmalıyız. Her şeyin bir yeri ve zamanı olduğunu unutmayalım.

***

Okurlarımın bayramını en içten duygularla kutluyorum.