Abhazya Cumhuriyeti’nde geçtiğimiz aylarda halk hareketi veya muhalefetin baskısıyla Cumhurbaşkanı istifa etmek zorunda kaldı.

Sevindirici olan, olayların gelişiminde kimsenin burnunun kanamaması, kimsenin düşünceleri ve fikirleri nedeniyle tutuklanarak nezarethanelerde, hapishanelerde süründürülmemesiydi.

Tabii ki bunda en büyük pay, istifa müessesesini yerinde kullanarak kaosa fırsat vermeyen Cumhurbaşkanı Ankuab'a aittir.

O, Abhazya'yı ve halkını seviyordu, bu sevgiyi dikkate aldı ve istifa etti.

***

Şimdi Abhazya'da 24 Ağustos 2014 tarihinde Cumhurbaşkanlığı seçimi var.

132 bin 861 Abhazya vatandaşı sandık başına gidecek ve Cumhurbaşkanını seçecek.

Abhazya anayasasına göre seçimlere katılım oranı % 51'i geçtiği takdirde seçim geçerli olacak; bir başka deyişle seçimin geçerli olması için en az 67 bin 759 kişinin sandığa gidip oyunu kullanması gerekiyor.

Cumhurbaşkanlığı adaylığı için beş aday vardı. Bu adaylar:

- Genel Kurmay eski başkanı: MİRAP KİŞMARİA

- İçişleri eski bakanı: LEONİD ZAPŞ-İPA

- Devlet Güvenlik Servisi eski başkanı: ASLAN BJANİA

- Halk cephesi adayı eski başkan yardımcısı: RAUL HACİMBA

-İşadamı,eski Başbakan birinci yardımcısı: BESLAN EŞBA

Anayasaya göre bu adayların birer de yardımcıları var ve yine anayasaya göre adaylar Abhaz dili yeterlilik sınavına girmeli ve bu yeterlilik sınavını geçmelidir.

Dil sınavı için oluşturulan komisyon Abhazca seviye tespit sınavını yapmış adaylardan işadamı Beslan EŞBA  başarısız görülerek elenmiştir. Seçimde şimdi dört aday Cumhurbaşkanlığı için yarışacaktır.

Görüldüğü gibi Abhazya Cumhuriyetinde Cumhurbaşkanlığı adaylığı için Abhazca bilme şartı aranmakta ve her kamu görevlisi de kamu görevini bırakmak zorundadır.

Türkiye diasporasında yaşayan bir kısım Kuzey Kafkasyalılar bu dil sınavını eleştiriyorlar. Ancak şu iyi bilinmelidir devletin adı Abhazya Cumhuriyeti. Bu devletin resmi dili Abhazca, bu devlette yaşayanların çoğunluğu Abhaz.

Abhazya'da Abhazlara başka bir dil ile hitap edilemeyeceğine göre bu sınav gereklidir.

***

Bizim Türkiye'de alışık olmadığımız bir seçim kampanyası var Abhazya'da.

- Ses ve görüntü kirliliği yok.

- Hakaret ve dedikodu yok.

- Promasyon yok, makarna, bulgur, kömür hiç yok.

- Bindirilmiş kıtalar yok, kumanyalar yok.

- Basın yayın organlarına seçim aboneliği yok.

Karşılıklı saygı ve sevgi ile centilmence eşit şartlarda bir yarış var.

Bu görüntüsü ile Abhazya'da seçimin galibi olacak ama mağlupları olmayacak.

***

Abhazya'daki Cumhurbaşkanlığı seçimi ile ilgili olarak diasporada yaşayanlar için Rusya Federasyonu’nda Moskova'da ve Karaçay- Çerkes Cumhuriyeti başkenti Çerkesk şehrinde seçim sandıkları kurulacak.

Abhazya yönetiminin büyük çoğunluğu ile Abhazya'da yaşayan Abhaz kökenliler ve Türkiye’den Abhazya’ya gidip orada yerleşenler, Abhaz diasporasının en yoğun olarak yaşadığı Türkiye'de de seçim sandıkları kurulmasını, Abhazya vatandaşı Abhazların da seçimlere katılmasını arzu etmekteler. Nitekim bu konuda 35 üyeli Abhazya Parlamentosu somut adım atmış, parlamentonun ilk oturumunda 20 evet, 8 hayır, 7 de boş ve çekimser oy çıkmıştır. Konu anayasa ile ilgili olduğu için 24 lehte oy gerekiyordu ilk oturumda bu sağlanamadı.

Daha sonra yapılan ikinci oturumda oylamaya katılan 25 üyenin tamamı lehte oy kullanarak kanun oy birliği ile kabul edildi.

İşte tam burada Türkiye diasporasından bir takım kesim eleştirilere başladı.

- Abhazya’daki seçimlerde Abhazya’da yaşayanlar oy kullanmalı, diaspora buna bulaştırılmamalı.

Ancak şu iyi bilinmelidir bir Abhazya gerçeği var ortada;

Abhazya'yı sadece asker, sadece silah ile koruyamayız. Abhazya'yı korumak için politikayı da, ekonomiyi de dikkate almalıyız.

Abhazya gibi bir ülkede bu çok daha önemli. Bugün Türkiye diasporasında yaşayan Abhazlar, anavatan Abhazya’da yaşayan Abhazlardan birkaç kat daha fazla. Abhazya’da demografik dengeler çok hassas. Türkiye diasporasında yaşayan Abhazlar seçimde devreye girerlerse bu hassas denge Abhazya'nın tarihsel sahibi Abhazlar lehine dönüşür.

Türkiye'de Cumhurbaşkanlığı seçiminde, Türkiye diasporasının yaşadığı  Avrupa ülkelerinde seçim sandıkları kuruluyor bu demokratik oluyor da, anavatan dışında yaşayan Abhazya'dan daha fazla Abhaz nüfusu barındıran Türkiye diasporasında seçim sandığı kurulması neden demokratik olmuyor?

Geçen dönemlerde, Bulgaristan, Makedonya, Bosna-Hersek, Irak gibi ülkelerde yapılan seçimlerde Türkiye’de yaşayan o ülke vatandaşları için Türkiye’de seçim sandıklarının kurulduğunu gördük. Günümüzde bu uygulama bir çok ülkede pratik görmekte.

Demokrasi dediğimiz sistem parmak kaldırmak, parmak indirmek ve olmazsa olmazı seçim sandıkları ise bunu önemsemeliyiz.

Halkımızın yaşadığı bir dizi trajedik sürgünler nedeni ile bugün Abhazya’da  Abhazların demografik problemi var ve bu problem diasporanın seçime katılması ile politik olarak çözümlenmesi konusunda katkı sağlar.

***

Abhazya'yı korumak için ekonomi de dikkate alınmalıdır. Bir ekonomi istihdam sağlayamıyorsa, o ülkede yaşayanlar -özellikle de o ülke gençleri- iş için, aş için başka ülkelere giderler.

Abhazya ekonomisi gençlere iş sağlayamazsa, Rusya'ya giderler, Avrupa ülkelerine giderler hatta Türkiye'ye gelirler. Belli bir yıl geçtikten sonra bu gençlerin Abhazya'ya dönmeleri çok zorlaşır, oralarda kalmak zorunda kalırlar. Bu da Abhazya'da esasen var olan demografik problemi daha da çoğaltır.

Bugün Abhazya'da üretim ekonomisini değil, tüketim ekonomisini görmekteyiz. Üretmeden tüketmek uzun ömürlü olamayacağı gibi, tüketim ekonomileri hiçbir ülkede istihdam sağlayamamıştır.

Abhazya eski SSCB'liğinde olduğu gibi üretim ekonomisini tercih edip mal ve hizmet üretmeli, gençlere iş imkânları yaratıp demografik varlığını korumalıdır.