Her halk layık olduğu biçimde yönetilir.
Her halk layık olduğuna kavuşur.
Hiçbir halk başına gelenlerin sorumlusu olarak başkalarını göstermesin.
Sorumlu kendisidir.
Çerkes halkı da bu genellemenin dışında değildir ve olamaz.
Çerkes halkı yüzyıllar boyunca dünyada yaşanan gelişmeleri ıskalamış, sonuç olarak da kaybetmiştir.
Dünya, üretim ilişkilerinde kapitalizm aşamasına ulaşırken, Çerkes Halkı ilkel komünal, köleci ve feodal ilişkilerin karışımı bir üretim ilişkisi ile geleneklerini sürdürüyordu.
Çağın gerisinde kalan bu üretim ilişkileri ve üst yapı kurumu olan xabze ile komşularıyla rekabet etmeleri ve savaşmaları mümkün değildi.
1700'lü yılların ikinci yarısında Avrupa’da gelişmeye başlayan kapitalizm, yaşanan coğrafyalardaki pazarı bütünleştirme çabalarının sonucu milliyetçilik fikrini doğurdu. 1789 Fransız ihtilali sonucu doğan milliyetçilik düşüncesi Kafkasya topraklarına ulaşamıyordu.
Çerkeslik, Çerkesler için bir yaşam biçimiydi. Çerkesler modern anlamda milliyetçilik bilincini, kimlik bilincini geliştirip ona sahip çıkamadılar. Gerekli bilinci olmayan ve dünyadaki gelişmeleri okuyamayan Çerkesler giriştikleri kurtuluş savaşını kaybettiler.
Oysa Çerkesler politikadan haberdar olsaydı, uzlaşmayı ve barışı becerir vatanlarını kaybetmezlerdi.
Aynı dönemde aynı coğrafyada yaşayan Gürcüler gerekli uzlaşmayı sağladıkları içindir ki varlıklarını bağımsız devlet olarak sürdürüyorlar. Çerkeslerin 1800'lü yıllardaki nüfusu Gürcülerden çok daha fazlaydı. Eğer
varlıklarını ve vatanlarını korumanın politikasını üretebilselerdi, bugün anavatanlarında on milyonun çok üzerinde bir nüfusla bağımsız bir devlet olarak yaşıyor olacaklardı.
Ancak geçmişte oluşturulamamış olan ulusal politika bugün de gerçekleştirilebilmiş değil. Bugüne kadar Çerkeslerin takipçisi oldukları düşünce akımları (dönüşçülük, Bağımsız Birleşik Kafkasyacılık, Devrimcilik… gibi) olmuştur. Ancak bunların hiçbiri bir politik görüş ve mücadele haline gelememiştir. Çerkes kurumlarında yürütülen çalışmalar da sosyal ve kültürel faaliyetlerden öteye geçememiştir.
Politik mücadele kendi içinde ve dışında belirli hesaplaşmalar sağlanmadan gerçekleşemez. Bu mücadele üç cephede gerçekleşecektir.
1-) Çerkeslerin kendi iç mücadelesi.
2-)Çerkeslerin asimilasyoncularla mücadelesi.
3-)Çerkeslerin soykırımcılarla mücadelesi.
Çerkeslerin ulusal politikasını oluşturup, politik mücadelesini vermek için yola çıkan ÇHİ her üç cephede de amansız bir mücadele vermektedir.
ÇHİ, eylemleriyle ilgili ortaya çıkarken bugüne kadar oluşmuş bütün kurum, oluşum ve kişilerle bir konsensüs sağlamaya çalıştı. Ancak Çerkes kurumlarının ve oluşumlarının ahlakdışı saldırılarına maruz kaldı. Enterne edilip boğulmak istendi. Bizans oyunlarında son derece mahir olan beyaz Çerkeslerin gücü ÇHİ’nin önünü kesmeye yetmedi. Birçok Çerkes Kurum ve oluşumu "Çerkeslerin taleplerine karşı çıkmış Çerkesler" olarak tarihe
geçti.
Yaşadığımız bu hesaplaşma sürecinde ÇHİ sağduyuyu temsil etmekte ve soğukkanlılığını korumaktadır. Ancak zannedilmesin ki yapılan saldırılardan çekinilmektedir. ÇHİ geliştirmekte olduğu projelere yoğunlaşmış olup, polemikle kaybedecek zamanı yoktur. Ancak yapılan bütün iftira ve karalamalar günü geldiğinde hesabı sorulmak üzere kayıt altına alınmaktadır.
ÇHİ, bağımsız Çerkes politikasının diasporada ve özellikle de Türkiye’de oluşturulabileceğini düşünmektedir.
Dünyada en fazla Çerkesin yaşadığı yer olan demokratikleşen Türkiye buna en uygun coğrafyadır. Ancak aynı Türkiye en azgın asimilasyon politikalarına muhatap olunan bir ülkedir de aynı zamanda. Bunun için Türkiye’de, Çerkeslerin demokratik talepleri ve temel insan hakları için kitlesel eylemler başlatıldı. Bu eylemler sonucu Çerkesler AB ilerleme raporlarına, seçmeli derse ve devlet nezdinde, siyasette gündeme girdiler.
Yapılan demokratik gösteriler bir taraftan Çerkesler’de ulusal kimlik bilinci yaratırken, diğer taraftan Çerkeslerin sorunlarını Türkiye ve dünya kamuoyu gündemine taşımaktadır. Bizi diasporada asimile eden, imha eden, yok farz eden politikaları deşifre etmek ve haklarımızın peşinde olduğumuzu göstermek için yüz elli yıldır ilk defa meydanlara çıkıldı.
Demokratik kitlesel gösterilerin meyveleri alınmaya başlandı ve alınmaya devam edilecek.
Başlatılan demokratik kitle gösterileri kültürel Çerkes kimliğinden, politik Çerkes kimliğine dönüşümün en önemli aracıdır.
Çünkü politik mücadele, politik kimliklerle ve politik örgütlerle verilebilir.
Çerkes siyasallaşmasının en önemli argümanı soykırım gerçeğidir. Çerkeslerin ulusal politikalarını oluşturmak üzere yola çıkan ÇHİ çıtayı daha da yükseltecektir; sokağın ve diplomasinin gücünü en üst düzeyde zorlayıp sonuç almaya yönelik eylemlerini devam ettirecektir.
Ancak Çerkesler maalesef bir Stokholm sendromu yaşamaktadırlar. Rusya hayranlığı, Rusya’ya laf söyletmemek üzerine bazı kesimlerde saflar oluşmuştur. Şunu herkes iyi bilmelidir ki, gerek soykırımcılar, gerekse soykırımcıların işbirlikçileri hesap vermekten kurtulamayacaklardır.
İşbirlikçilerle, halkı için mücadele edenler arasındaki saflar hızla netleşiyor. ÇHİ turnusol kağıdı gibi işbirlikçilerin hepsini açığa çıkarıp saf dışı edecektir.
O günler ise çok uzak değil.