Siyaseti olmayan halkların tarihsel bir başarı ortaya koyup, siyaset kurumunun en üst noktası devleti yaratabildikleri görülmemiştir. Siyaseti olan halklar devletlerini zaman zaman kaybetseler de yeniden ortaya bir irade koyup, yeni durumlarına uygun mücadele yöntemleri yaratarak organize olabilmektedirler.

Kadim bir dili ve kültürü olan Çerkeslerin Sind, Meot, Hatti, Memlük gibi tecrübeleri olsa da, modern devlet diyebileceğimiz anlamda bir organizasyonları ve tahayyülleri olamamıştır.

“Coğrafya Kaderdir” diyen İbn-i Haldun haklı olabilir ama kaderi değiştirecek iradeyi ortaya koyabilmek kişilerin ve milletlerin bazen elinde olabilmiştir.

Kuzeyinde Rusların, Güneyinde İran ve Osmanlı’nın yerleşik olduğu Kafkasya Coğrafyasında Çerkesler, Gürcistan’ın, Azerbeycan’ın, Ermenistan’ın başarabildiğini neden başaramadılar?

Çünkü birliği sağlayıp, devletleşmeyi yaratacak siyasi öngörüleri yoktu. Atalarımız ”siyasetin dünyayı okuma, anlama ve ona yön verme sanatı” olduğundan habersizdiler. 1861 Çerkesya Özgürlük Meclisi ise çok geç kalmış nafile bir çabaydı.

***

Bugün Çerkeslerin dünyadaki tek siyasi oluşumu olarak çok şükür ÇDP var. Ama ÇDP’nin tüm iyi niyetine rağmen, Çerkeslerin desteğini almaktan uzak olmasını nasıl izah edeceğiz?

Kayseri’de ya da Balıkesir’de festival, eğlence var denildiğinde oralara koşan onbinleri, demokratik taleplerimizi dile getireceğiz, devletten pozitif ayrımcılık talep ederek yok oluş girdabından kurtarmaya çalışacağız dediğimizde neden göremiyoruz?

Bunun bir çok nedeni var. Ama en önemli iki nedeninin altını çizeceğiz.

Birincisi dış etken. Yani içine girdiğin toplum seni olduğun gibi kabul etmiyor. Ona benzeyerek, onun gibi olmanı, onun gibi düşünmeni ve hareket etmeni sağlayarak seni tehlike olmaktan çıkardığı gibi, kullanabileceği bir güç haline getiriyor. Bunun adına asimilasyon diyorlar. Gönüllü olarak asimile olmayı kabul etmezsen devletin acımasız Demir yumruğu ile tanışarak hizaya getirilirsin. Bununla ilgili olarak devlet sürgün, imha, aşağılama, cezalandırma gibi araçları devreye sokarak aykırılık yapanları yola getirir.

İkincisi iç etkendir. Yani gönüllü asimilasyon. Dış baskılara karşı direnmeyip işbirliği yapanlara ödüller verilir. Askeri ve sivil bürokraside makamlar verilerek işbirlikçilik özendirilir.

Malesef Çerkesler bu konuda hep çok kullanışlı olmuşlardır. İttihat Terakki’nin dört kurucusundan biri olan Dr. Mehmet Reşit buna tipik bir örnektir. Askeri Tıbbiye’nin bahçesinde yemin ederek İttihat Terakkiyi’yi kuran ilk dört kişiden biriydi. Diğer yemin edenler İbrahim Temo Arnavut, İshak Sükuti ve Abdullah Cevdet de Kürt’tüler.

Askeri doktor ve paşa olma yolu önünde açık olan Mehmet Reşit hiç bir zaman Çerkes toplumunun sorunlarına ilgi duymadı. Osmanlıyı kurtararak Paşa olmasının başına bir kaza gelmesinin önüne geçme savaşını verdi. Ermeni katliamındaki rolü nedeniyle intihar etmek zorunda kaldı. Osmanlı Askeri bürokrasisi içerisinde Mehmet Reşit örnekleri çoktur.

Çerkes Teavün Cemiyeti’ni kuran ekip, Osmanlı Askeri Bürokrasisi içinden çıkmıştır. Ancak onların Osmanlı’ya bağlılığı daha sonra da Ankara’ya bağlılık göstermeleri ne onları, ne de Çerkesleri kurtarmamıştır.

Cumhuriyet’le başlayan Türk’ten başka unsurları yok kabul edip, yok etmeyi politika haline getiren anlayış, daha Cumhuriyeti ilan etmeden ilk darbesini Çerkeslere vurdu  ve Gönen-Manyas Çerkes sürgününü yürürlüğe koydu. Devamında tüm etnik topluluklara karşı her türlü inkar, imha ve asimilasyon politikalarını beraberinde getirdi.

Bu korku iklimi ister istemez kimlik inkarını ve gönüllü asimilasyonu beraberinde getirdi. Şimdi Çerkesler Türk’ten fazla Türkçü, Arap’tan fazla Arapçı ve Rus’tan fazla Rusçudurlar.

Oysa bizim kültürümüz Türklerin, Arapların ve Rusların kültüründen çok daha köklü bir kültür ve gelenektir. Onun için bırakın Türkleşmeyi, Araplaşmayı, Ruslaşmayı, gelin hep birlikte Çerkes kalmanın mücadelesini verelim.

Ama bunu yapabilmenin yolunun Çerkeslerin kendi ulusal politikalarını oluşturmaktan geçtiğine inanalım.

Ha Marje !

Herkese iyi Bayramlar